tib00212500

Text-inc Id:

tib00212500

Headings:

Bartolus de Saxoferrato Consilia, quaestiones et tractatus, cum additionibus Bernardini Landriani. Ed: Honofrius

Subjects:

law-canon, law-civil

Analysis of content:

1. a1v [Honofrius?]: [Editorial opening] ‘Ad lectorem. Non miraberis lector quisquis es, quod huiusmodi additiones in calce libri posite sint, eas, enim, quas Mediolanenses impressores singulis consiliis posuerant, eas omnes tum impressorum, cum etiam ipsius operis et auctoris et emendatoris iniuria depravatas corruptasque invenimus. Sed quod plus est in ipso volumine: xi consilia deesse repertum es. Quapropter lector si additiones placuerint habes hic omnes que singule ad numerum consiliorum se vocitant, hoc modo: Additio Consilii primi, Additio secundi etcetera. Si autem non placuerint ad cucullos conficiendos aromatariis dimitte. Ceterum non miraberis si numeri additionum non sequuntur, ut putea quia dicit additio vi. consilii, et postea sequatur additio viii. consilii et sic deficiet additio septimi consilii. Ratio enim est quia ille qui additiones composuit ad septimum consilium non addidit. Vale. Consilia que desunt hec sunt Consilium xvii. quod incipit Forma petendi Consilium xxxii. quod incipit Testator post Consilium lxxxiii. quod incipit Super predicto. Consilium lxxxix. quod incipit Super predicto. Consilium cxxxvii. quod incipi Statutum communis. Consilium clxxxii. quod incipit Titius condidit. Consilium clxxxiii. quod incipit Questio ista habet. Consilium ccxiiii. quod incipit Andreas mar. Consilium ccxviii. quod incipit An forma. Consilium ccxxiii. quod incipit Accusatio fuit. Consilium ccxxvii. quod incipit Capitaneus.’ Honofrius is mentioned as editor of this collection of Consilia in a later edition of the same work, in the reply to the criticisms written in this introduction (Venice: 1495; ISTC ib00213000; see GW 3541 and 3544). Honofrius is given the family name of 'de Bartolinis' in BSB.
2. a2r Bartolus de Saxoferrato: Consilia. ‘Consilia domini Bartoli de Saxoferrato.’ [In red].
3. a2r ‘Substitutio facta etiam filio si decederet sine filiis ex corpore suo natis ... Consilium primum.’ [In red.]
4. a2r ‘Si heres non facit inventarium non propterea perdit Trebellianicam. Consilium ii.’
5. a2r ‘Si pater mandat vendi bona sua et filii si decesserit in pupillari etate ... Consilium iii.’
6. a2v ‘Quando modus suspendit dispositionem vel ne, et quid sit modus, et quid conditio ... Consilium iiii.’
7. a2v ‘Quando beneficium l. fi. C. de edict. divi Adriani tol. detur substituto vulgariter: vel compendiose aut fideicommissario. ... Consilium v.’
8. a3r ‘Dispositio ad pias causas captatoria tenet fratres minores possunt constituere sindicum ... Consilium vi.’
9. a3r ‘Quando heredes decedunt infra tempus a testatore limitatum ad solvendum legata ... Consilium vii.’
10. a3v ‘Substitutio pupillaris excludit matrem. Item an substitutio facta compendiose ... Consilium viii.’
11. a4r ‘An quando uxor reliquitur domina et massaria debeat habere alimenta, et quomodo, vide hic. etcetera. Consilium ix.’
12. a4r ‘Quis dicatur de linea paterna, et quis de materna, et qui dicantur proximiores quorum consensus requiritur in testamento ... Consilium. x.’
13. a4v ‘Quod licet dicatur in substitutione si decesserint sine filiis ex se natis ... et vide hoc consilium supra in primo consilio, et ibi vide.’
14. a4v ‘Si statutum excludit filiam dotatam ab hereditate vivente filio, an potest dicere testamentum nullum mortuo fratre. Consilium xi.’
15. a4v ‘Quando hereditas transmittitur ab ignorante vel ne et quid in legato, et quid de clausula codicillari. Consilium xii.’
16. a4v-5r ‘An filius institutus heres sub conditione potestativa vel causali sit preteritus ut possit dicere testamentum nullum. ... Consilium xiii.’
17. a5v ‘An iuri agendi ad supplementum legitime prescribatur quinquennio sicut iuri querelandi.’ [Consilium 14.]
18. a6r ‘Si testator substituit compendiose filio suo, et ille moriatur in pupillari antequam se immisceat ... Consilium xv.’
19. a6r ‘Si testator mandavit filio suo facere quitanciam Ticio debitori suo datis sibi centum ... Consilium xvi.’
20. a6v ‘Modus articulandi pro consequenda legitima et eius supplementum. Consilium xvii.’
21. a6v ‘Stantibus descendentibus testamentum non rumpitur propter preteritionem ascendentium. ... Consilium xviii.’
22. a6v ‘Quando heredes tenentur restituere precium rerum, ipsi possint alienare res ... Consilium xix.’
23. a6v ‘Si statutum excludit feminas dotatas a successione quousque masculi supersunt, et postea masculi moriantur ... Consilium xx.’
24. a7r ‘An in primo testamento possit poni clausula per quam tollatur factio secundi testamenti ... Consilium xxi.’
25. a7v ‘An substitutio facta filio si decesserit sine liberis sit semper fideicommissaria vel pupillaris vel directa ... Consilium xxii.’
26. a8r ‘Qualiter intelligatur statutum Cortonensem quod ab intestato succedat frater et non mater vel avia ... Consilium xxiii.’
27. a8v ‘Quod filius nominatim gravatus sub pena infra certum tempus interim decedens non incidit in penam ... Consilium xxiv.’
28. a8v ‘Si testator dicit hec verba quod si filius suus moriatur quocumque tempore sine heredibus legitimis de suo corpore natis … Consilium xxv.’
29. a8v ‘Si testator mandat in domibus suis constitui debere ecclesiam et eam heredem instituit ... Consilium xxvi.’
30. a9r ‘Quod quando oratio est imperfecta dictio. Item inducit repetitionem relinquendo filio intelligitur repetitum iure institutionis per dictionem ... Consilium xxvii.’
31. a9r ‘Thema ponitur infra in consilio cc.vi. ibi idem repetitur consilium quod incipit facto proposito ... Consilium xxviii.’
32. a9v ‘Quod privatus hereditate si non solverit legata verificaretur per mortem eius, quia desiit posse ... Consilium xxix.’
33. a9v ‘An hereditas transittatur per filium impuberem si antequam se immisceret mortuus est. ... Consilium xxx.’
34. a9v ‘Quod statutum disponens quod filia dotata non succedat ab intestato ... Consilium xxxi.’
35. a10r ‘Consilium xxxii. [T]estator post institutionem factam adiecit et hunc punctum vide supra in consilio xxxi. et ibi plene examinatur.’
36. a10r ‘Si pater substituit filie sue si decederet in pupillari etate vel quandocumque postea ... Consilium xxxiii.’
37. a10r ‘Quod legitima non recipit aliquid onus quod in supplementum legitime non computatur legatum filio relictum. ... Consilium xxxiiii.’
38. a10v ‘Si duo erant socii bonorum et unus intravit monasterium per annum ... Consilium xxxv.’
39. a10v ‘Si statuto cavetur quod instrumenta decennalia de quibus non est facta executio sint cassa … Consilium xxxvi.’
40. a10v ‘Statutum laicorum quo cavetur quod monachus non succedat in bonis patris si stetit post professionem … Consilium xxxvii.’
41. b1r ‘Si testator substituit filio suo et filius mortuus est vivente patre … Consilium xxxviii’
42. b1r ‘Si testator reliquit uxori sue aliquid si caste vixerit et postea dicit … Consilium xxxix’
43. b1r ‘Quod in compendiosa continetur vulgaris que locum habet etiam filio suo premortuo uno testatore Consilium xl.’
44. b1v ‘Quod substitutio compendiosa coniuncti facta maioribus et etiam minoribus intelligitur quo ad omnes fideicommissaria. … Consilium xli.’
45. b1v ‘Statutum loquens de habitatoribus civitatis habet etiam locum … Consilium xlii.’
46. b1v ‘Quando unus impetitur et allegat exceptionem pacti de non petendo … Consilium xliii.’
47. b2r ‘Si statutum excludit feminas stantibus masculis et filia preteritur … Consilium xliiii.’
48. b2r ‘Quod licet valeat datio arrarum pro sponsalibus tamen promissio non valuit. Vide hic. Consilium xlv.’
49. b2r ‘Quando est fides danda rogito sive prothocollo imperfecto notarii mortui in preiudicium alterius. … Consilium xlvi.’
50. b2v ‘Quando tutor potest causam pupilli compromittere … Consilium xlvii.’
51. b2v ‘Substitutio pupillaris continet in se tacitam vulgarem etiam si fiat extraneo. Consilium xxxxviii.’
52. b3r ‘Quando in testamento avi materni preteritur nepos … Consilium xlviiii’
53. b3r ‘Si testator reliquit uxori sue fructus redditus et proventus … Consilium l.’
54. b3r ‘Rogatus restituere hereditatem tenetur ultra vires hereditatis … Consilium li.’
55. b3v ‘Quod preteritione posthumi irrita manet institutio … Consilium lii.’
56. b3v ‘Quod in fideicommisso universali tacite … Consilium liii.’
57. b4r ‘An in substitutione clausula generalis referatur … Consilium liiii.’
58. b4v ‘Quod filia instituta in re certa cum clausula … Consilium lv.’
59. b4v ‘Quod substitutio que fit impuberi ut bona vendantur … Consilium lvi.’
60. b5r ‘Quid important ista verba quod nullus decederet sine liberis … Consilium lvii.’
61. b5v ‘Si pater recepit emphiteosim pro se et filiis et nepotibus … Consilium lviii.’
62. b5v ‘Si promittitur aliquibus hominibus volentibus … Consilium lviiii.’
63. b6r ‘Questio quis capit emphiteosim pro se et filiis suis masculis … Consilium lx.’
64. b6v ‘Si filius familias presbiter et notarius rogatus … Consilium lxi.’
65. b6v ‘Factus civis alicuius civitatis per statutum … Consilium lxii.’
66. b6v ‘Alenatio vel locatio facta a monacho … Consilium lxiii.’
67. b7r ‘Si statutum civitatis permittit civi extrahere sive facere balconem … Consilium lxiiii.’
68. b7r ‘Si quis donet certas possessiones nepoti suo … Consilium lxv.’
69. b7v ‘Quid sit pax et an ab utraque parte debet fieri pactum pacis … Consilium lxvi.’
70. b7v ‘Si de quolibet contractu … Consilium lxvii.’
71. b8r ‘Ex quibus coniecturis presumitur venditio fraudulenta … Consilium lxviii.’
72. b8r ‘Quod statutum imponens penam alienanti in forensem … Consilium lxix’
73. b8r ‘Quod minor non habens curatorem potest dare res mobiles … Consilium lxx.’
74. b8v ‘Quomodo verba obligationis conferuntur … Consilium lxxi.’
75. b8v ‘An valeat pactum inter fratres dividentes … Consilium lxxii.’
76. c1v ‘An procurator constitutus in absentia si tamen est certificatus … Consilium lxxiii.’
77. c1v ‘Quod emptor cui primo possessio fuerit tradita prefertur … Consilium lxxiiii.’
78. c2r ‘Si unus habet certas possessiones conductas vel alias … Consilium lxxv.’
79. c2r ‘Si pater donet filio suo emancipato … Consilium lxxvi.’
80. c2v ‘Notarius damnato ex aliquo delicto infamiam irrogante non potest exercere … Consilium lxxvii.’
81. c2v ‘Consilium lxxviii. [s]uper puncto questionis vertenti inter dominum Raynaldum et leonem et falchonem: quo queritur istud consilium vide in propriis terminis supra consilio lxvi.’
82. c2v ‘Si unus vendidit porcum factori carnificis vel institori … Consilium xxix [i.e. lxxix].’
83. c2v ‘Quomodo iudex appellationis interposite super novi operis nunciatione … Consilium lxxx.’
84. c3r ‘Si statuto civitatis cavetur quod possidens rem immobilem … Consilium lxxxi.’
85. c3v ‘Si negetur potestas delegantis in quod non habebat potestatem … Consilium lxxxii.’
86. c3v ‘Consilium lxxxiii. [S]uper predicto puncto contento in proximo consilio domini Francisci quo queritur que sententia sit ferenda in causa appellationis predictorum. Ad veritatem huius questionis investigandum videndum est etcetera. Vide materiam huius consilii plene et perfecte supra in consilio.’
87. c3v ‘Non potest quis liberare detentum in carceribus … Consilium lxxxiiii.’
88. c4r ‘Si respondetur ad positionem que dicit quod possedit ticius pro dote … Consilium lxxxv.’
89. c4r ‘Quod non creditur nuncius si dicit contra id quod primo dixit … Consilium lxxxvi.’
90. c4r ‘Quod licet statutum velit trahi ad preterita non valet … Consilium lxxxvii.’
91. c4r ‘Quod astringens se ad certum tempus ... Consilium lxxxviii.’
92. c4v ‘Consilium lxxxix. [S]uper supradicto puncto an dictus Ticius admittatur ad totam hereditatem ... hunc punctum cum consilio vide supra consilio ix. et infra consilio clxxxii et clxxxiiii Bar.’
93. c4v ‘Quod mulier minor iurans in contractu non potest venire contra illud iuramentum … Consilium xc.’
94. c5v ‘Lex finalis. C. de edic. di. Adri. tol. non habet locum in fideicommissario. scilicet. quod ponatur in possessione omnium bonorum ... Item qui requiritur ad hoc quod quis exusatur ... Consilium xci.’
95. c6r ‘Istud consilium satis summatur per partes … Consilium xcii.’
96. c6v ‘Summatur sed melius hoc dicit solutum ex causa divisionis … Consilium xciii.’
97. d1r ‘Summatur per partes sed melius sic [licet] de pecunia accepta ad administratoribus … Consilium xciiii.’
98. d1r ‘Si debitor obligavit omnia iura sua etcetera. … Consilium xcv.’
99. d1v ‘Quando monasterium est exemptum cum suis possessionibus … Consilium xcvi.’
100. d1v ‘Summatur per partes vel sic an et quando in causis summariis vel plenariis … Consilium xcvii.’
101. d2r ‘Lata sententia simpliciter non presumitur litis contestatio nisi apparet in scriptis, sed quando in sententia fit mentio … Consilium xcviii.’
102. d2v ‘Consilium xcix. [S]tatuto civitatis Asisii cavetur quod omnia et singula etcetera hoc consilium est superfluum quoniam est examinatum plene supra consilio alias. xcii alias xciiii.’
103. d2v ‘Statutum prohibet testes reprobari post certum tempus eo elapso non potest iudex contra eos de falso inquirere. … Consilium C’
104. d3r ‘Quod statutum prohibens appellationem de condempnatione certi delicti … Consilium Ci.’
105. d3v ‘Quomodo probetur negligentia quando in aliquo actu requiritur … Consilium Cii.’
106. d4r ‘Consilium Ciii. [P]unctus questionis talis est quia queritur an notarius condemnatus ... Istud est superfluum ut patet supra in consilio lxxvii.’
107. d4r ‘Ad hoc quod magister percutiens discipulum non teneatur … Consilium Ciiii.’
108. d4v ‘Quando iudex tenetur stare ad sindicatum si recusat illum iudicem coram quo impetitur … Consilium cv.’
109. d4v ‘Si statuto disponitur quod percutiens cum armis puniatur certa pena … Consilium cvi.’
110. d4v ‘Si statuto cavetur quod bannitus habeatur pro confesso de crimine lapso termino banni … Consilium cvii.’
111. d5r ‘Si statuto cavetur quod pro quolibet verbo iniurioso debet quis puniri … consilium cviii.’
112. d5v ‘Si statuto cavetur quod percutiens alium cum sanguinis effusione … Consilium cix.’
113. d5v ‘Si unus accusatus est de percussione et ille excipit quod fecerat ad sui defensionem … Consilium cx.’
114. d5v ‘Quando quis condemnatur de crimine alias de iure irrogante infamiam. … Consilium cxi.’
115. d6r ‘Si unus accusatur de turbata possessione quia intravit etcetera. … Consilium cxii.’
116. d6r ‘Si in accusatione adulterii testis dicat quod est publica vox … Consilium cxiii.’
117. d6v ‘Consilium Cxiiii. [V]iso statuto posito sub rubrica de pena vendentis possessionem etcetera ... Istud consilium vide supra in terminis in consilio. lxxiii’
118. d6v ‘Si statuto cavetur quod percutiens alium debeat in certa quantitate condemnari si debilitatus seu percussus hoc … Consilium cxv.’
119. d7r ‘Si statuto cavetur quod pro maleficio filii de quo est condemnatus teneatur solvere … Consilium cxvi.’
120. d7v ‘Si accusatur quis de percussione cum armis vel cum sanguinis effusione … Consilium cxvii.’
121. d7v ‘Si testator habens filium spurium habentem filium legitimum … Consilium cxviii.’
122. d8r ‘Si sacerdos dimisit aliquid nomine dotis vel legatorum … Consilium cxix.’
123. d8v ‘Siquis capit emphiteosim ab ecclesia pro se et filiis suis legitimis … Consilium cxx.’
124. e1r ‘An actio de dote duret si aliquid est datum solutum et nondum est mensuratum … Consilium cxxi.’
125. e1r ‘Si Titius habet centum pro dote Sempronie si contraxerit matrimonium cum Seio et in casu quo non … Consilium cxxii.’
126. e1r ‘Si in divisione fratrum alter confitetur se habuisse centum a fratre … Consilium cxxiii.’
127. e1v ‘Si uxor dedit fundum in dotem et vir promisit sibi restituere dotem … Consilium cxxiiii.’
128. e1v ‘An uxor soluto matrimonio potest repetere ab heredibus viri fructus ... Consilium cxxv.’
129. e1v ‘Si frater dotet sororem et ponit pactum quod soluto matrimonio dos remanet penes virum … Consilium cxxvi.’
130. e2r ‘Si fratres dederunt dotem pro sorore et pacti fuerunt restitui eis dotem soluto matrimonio morte sororis etiam cum filio etcetera. … Consilium cxxvii.’
131. e2r ‘Soluto matrimonio si uxor fuit alimentata a filiis: an potest petere illa alimenta ab heredibus viri. ... Consiliuim cxxviii.’
132. e2r ‘An ius ad eundi hereditatem matri non currat filie existenti in potestate patris, vel post xxx anno ... Consilium cxxix.’
133. e2r ‘Si pater dotet filiam et stipulatur sibi dotem restitui ... Consilium cxxx.’
134. e2v ‘Si avus reliquit nepti ex filio dotem et postea pater doter [sic] … et bonum consilium ponit hic. Bar. Consilium cxxxi.’
135. e2v ‘Si avus reliquit nepti ex filio dotem: et postea pater dotem an presumitur … et bonum consilium ponit hic Bar. Consilium cxx[x]ii.’
136. e2v ‘Si statuto cavetur quod maritus debet lucrari tertiam partem dotis … Consilium cxxxiii.’
137. e3r [Editorial note] ‘Ibi erat unum consilium superfluum numero tali cxxxii. ex quo correspondet lecture precedentis consilii’
138. e3r ‘Si statuto civitatis cavetur quod scholaris pro introitu matricule solvat. xx. solidos ... Bar. Consilium cxxxiiii.’ The edition printed in Venice in 1485 (ib00211000) reads 'statuto universtitatis Studii'.
139. e3r ‘Si statuto cavetur quod occupans plateam corio alicuius animalis solvat tantum tunc an tenens in manibus debet solvere Consilium cxxxv.’
140. e3r ‘An valet consuetudo vel prescriptio quod certum castrum possit eligere potestatem undecumque vellet. ... Consilium cxxxvi.’
141. e3r ‘Si statuto cavetur quod non implens voluntatem testantis infra annum incurrat penas legales ... Consilium cxxxvii.’
142. e3v ‘Si statuto cavetur quod decedenti ab intestato sine filiis legitimis succedant propinquires de linea paterna tamen ... Consilium cxxxviii.’
143. e4r ‘Si datur potestas aliquibus providendi et ordinandi et executioni mandandi certum quid ... Consilium cxxxix.’
144. e4r ‘Si statuto cavetur quod quarta pars condemnationis debeatur proximiori consenguineo occiso ... Consilium cxl.’
145. e4r ‘Si statuto cavetur quod decedenti ab intestato sine filiis in bonis paternis succedunt propinquiores ... Consilium cxli.’
146. e4r
147. e4v ‘Si filius spurius presbyteri dimittit filio suo legitimo tutorem patrem suum in testamento non potest esse tutor nec est ratione agnationis nec cognationis. Consilium cxliii.’
148. e4v ‘Si iudex dat curatorem furioso non servata forma l. de curatoribus. ... Consilium cxliiii.’
149. e5r ‘An valeat tutoris datio facta a iudice non precedente in inquisitione. ... Consilium cxlv.’
150. ‘Autentica ex causa C. de liberis preteritis habet locum quando testator sciebat ... Consilium cxlvi.’
151. e5r ‘Si duo sunt dati fideicommissarii a testatore uno an altero mortuo potest alter exercere ... Consilium cxlvii.’
152. e5v ‘Si testator sciebat tutorem quem dedit in testamento esse suum creditorem vel debitorem ... Consilium cxlviii.’
153. e5v ‘Quando iudex sententiat secundum is quod relinquitur … Consilium cxlix.’
154. e6r ‘De materia precedentis consilii et primo an in causa appellationis quando unus pro parte condemnatus et pro parte absolutus … Consilium cl.’
155. e6v ‘Si testator dicit quod relinquit filie sue v. ratione legitime … Consilium cli.’
156. e6v ‘De consilio supra proximo s. quod verbum relinquo est comune et in dubio intelligitur directum. Consilium clii.’
157. e6v ‘Relictum filio non iure inst. tutoris sed sub hoc vocabulo relinquo … Consilium cliii.’
158. e6v ‘Si mulier heres instituta facit inventarium sed non cum debita iuris solemnitate … Consilium cliiii.’
159. e7v ‘Si quis donet omnia bona sua Titio si contingat eum decedere sine filiis, vel si contingat filios suos … Consilium clv.’
160. e7v ‘Si testator reliquit certam rem uni et fecit eum heredem in eadem … Consilium clvi.’
161. e8r ‘An in casu auc. bona damnatorum. … Consilium clvii.’
162. e8v [Editorial note] ‘Istud consilium non est Bartoli sed Francisci de Pisis contra Bar. et si non videtur consilium Bart. contra quod est istud non est bene potest intelligi sed loquitur de filia an potest excludi a successione prescriptione xxx. annorum et de successorio edicto et de tempore restitutionis in integrum an computetur in prescriptione. Item de prescriptione contra minorem. Consilium clviii.’
163. e8v ‘Si statuto episcopi cavetur quod nemo locet possessiones ecclesie ultra quinquennium sine licentia episcopi alias quod non valeat contractus … Consilium clix.’
164. f1v ‘Si tu meo mandato cepisti mutuo centum a mercatore et ego promisi te servare … Consilium clx.’
165. ‘Que differentia sit inter pacta feudalia et emphiteoti caria: et non pacto opposito per directum … Consilium clxi.’
166. f2r ‘An quietatio facta a minore anni xxv. sine tutore vel curatore … Consilium clxii.’
167. f2r ‘An credatur sumpto habito de libro notarii mortui ubi non est … Consilium clxiii.’
168. f2v ‘Commissio citationis non est necesse quod fiat a iudice sedente pro tribunali … clxiiii.’
169. f2v ‘An condemnatus aliquo modo de falsa moneta … Consilium clxv.’
170. f2v ‘Si ego vendo tibi rem pro precio quod arbitratus fuit Titius … Consilium clxvi.’
171. f3r ‘Si unus habet ex privilegio quod possit liberare diebus certis aliquos de carceribus … Consilium clxvii.’
172. f3r ‘Si unus sociorum habens filium instituit eundem filium … Consilium clxviii.’
173. f3v ‘Si statuto cavetur quod citatus ad citationem si comparet ad se excusandum non posset capi … Consilium clxix.’
174. f3v ‘Si testator habens filiam eam instituit et extraneum ac reliquit uxorem … Consilium clxx.’
175. f4r ‘Si testator instituit posthumum suum heredem et ei substituit extraneum ... Consilium clxxi.’
176. f4r ‘Si civitas vel eius consilium dat potestatem prioribus statuendi et ordinandi … Consilium clxxii.’
177. f4v ‘An filii diversorum fratrum non extantibus fratribus succedant per capita vel per stirpes ... Consilium clxxiii.’
178. f4v ‘An istrumenta confecta per notarium infamem valent vel ne ... Consilium clxxiiii.’
179. f5r ‘Si statuto cavetur quod adulter puniatur certa pena tunc licitum est adultero facere pacem cum marito adultere … Consilium clxxv.’
180. f5r ‘Si iudex citat ad audiendum sententiam ante horam nonam et reperitur eadem die an presumatur ... Consilium clxxvi.’
181. f5r ‘Si testator heredem instituit matrem in certa quantitate et prohibuit ne amplius peteret … Consilium clxxvii.’
182. f5v ‘Si hereditas est delata pupillo et eius heres sciebat sed non adivit per septem annos a morte pupilli … Consilium clxxviii.’
183. f5v ‘Quomodo notarius in instrumento ponit nomen proprium et appellativum … Consilium clxxix.’
184. f6r ‘Si possessio sit estimata et appreciata ac allibrata in libro communis et postea deveniat ad clericum … Consilium clxxx.’
185. f6r ‘Si arbiter mandavit Titio quod locaret fundum mihi certo modo … Consilium clxxxi.’
186. f6v ‘Si pater instituit filium heredem et substituit ei pupillariter … Consilium clxxxii.’
187. f6v ‘Si pater accipit emphiteosim pro se et filiis suis masculis … clxxxiii.’
188. f7r ‘Si testator substituit filio pupillariter Titiam si intraret monasterium et efficeretur monacha tunc stante substitutione … Consilium clxxxiiii.’
189. f7r ‘Si duo tanquam sindici comunis petunt debitum ab aliquo et ille excipit ... Consilium clxxxv.’
190. f7r ‘Si duo sunt fratres habentes comunes boves et terras et unus ipsorum habet duos filios ... Consilium clxxxvi.’
191. f7v ‘Si statuto laicorum cavetur quod quilibet conductor posset renunciare conductioni libere ... Consilium clxxxvii.’
192. f7v ‘Si Statuto cavetur quod exbannitus pro personali maleficio posset impune offendi ... Consilium clxxxviii.’
193. f8r ‘An domini castrorum sive comites de iure comuni habeant merum et mixtum imperium … Consilium clxxxix.’
194. f8v ‘Si a patre est data dos filie sue que vivo patre mortua est … Consilium cxc.’
195. f8v ‘An fama cum dicto sindici deputati ad maleficia … Consilium cxci.’
196. g1r ‘Si unus est stipulatus nomine meo sibi centum dari an antequam cedant ... Consilium cxcii.’
197. g1r ‘Qualiter debet concludi quando petitur remissio mercedis ex causa iuridica. … cxciii.’
198. g1r ‘Si testator habens filium spurium dimisit uxorem suam heredem … cxciiii.’
199. g1v ‘Si aliquid datur a duobus in solutum creditori pacto apposito de revendendo infra certum tempus ... cxcv.’
200. g1v ‘An legatus cardinalis in certa provincia potest concedere iurisdictionem uni civitati in castris … cxcvi.’
201. g2r ‘Si notarius obmisit scribere diem in instrumento an instrumentum vitietur et an potest postea ponere. Consilium cxcvii.’
202. g2v ‘Institutio heredis a patre sub conditione potestativa videlicet et conditio … Consilium cxcviii.’
203. g2v ‘Si unus facit fieri falsam rationem notario et propterea notarius fecit falsum instrumentum an debet puniri de falso … Consilium cxcix.’
204. g3r ‘An legatum pro dote factum filie vel alteri potest peti ... Consilium cc.’
205. g3r ‘Digitus non est membrum sed pars membri. Item an digitus debilis ... Consilium cci.’
206. g3r ‘Consilium ccii. [S]ed queritur si digitus remaneat inutilis ex percussione cuius digiti forma mutata …’
207. g3r ‘Si testator instituit duos heredes et eis substituit ecclesiam … Consilium cciii.’
208. g3r ‘An auc[thentico] ex causa. C. de liberis preteritis habeat locum … Consilium cciiii’
209. g3v ‘Si Statuto cavetur quod mater non succedat ab intestato filio suo si … Consilium ccv.’
210. g3v ‘De publiciana quando competat et quid requiritur in ea ut …Consilium ccvi.’
211. g4r ‘An possessio fundi dotalis quam habet pater nomine filiorum suorum ... Consilium ccvii’
212. g4r ‘An notarius asserens se errasse in instrumento quod dedit iam parti et ostendit prothocollum suum ... Consilium ccviii.’
213. g4v ‘Quomodo condemnatio fuit facta ratione inquisitionis vel denunciationis … Consilium ccix.’
214. g5r ‘An legata vel fideicommissa relicta a testatore in testamento … Consilium ccx.’
215. g5r ‘Qui consentit testatori super onere per ipsum legato imposito non tenetur … Consilium ccxi.’
216. g5v ‘Ubi obligatio post mortem confertur pactum de futura successione non valet. Consilium ccxii.’
217. g5v ‘Procurator et advocatus potest esse testis in causa in qua procuravit vel advocavit de iure civili et canonico. Consilium ccxiii.’
218. g6r ‘Si testator mandavit heredibus quod solverent legata … Consilium ccxiiii.’
219. g6r ‘Testamentum in quo testator filios suos heredes instituit … Consilium ccxv.’
220. g6r ‘Si maritus legat uxori sue certam quantitatem pecunie … Consilium ccxvi.’
221. g6v ‘Quod dicatur grave delictum et parvum tam de iure positivo quam divino. Consilium ccxvii.’’
222. g6v ‘Fama cum dicto sindici positi ad denuntiandum facit sufficiens … Consilium ccxviii.’
223. g6v ‘An venditor potest defendere rem petitam et suscipere in se iudicium invito actore Consilium ccxviiii.’’
224. h1r ‘An iudex appellationis debet pronunciare super appellatione more interlocutoriarum … Consilium ccxx.’
225. h1r ‘n positus in carceribus pro una causa potest pro alia re commendari … Consilium ccxxi.’
226. h1r ‘Si statuto cavetur quod committens adulterium puniatur in centum libris ... Consilium ccxxii’
227. h1v ‘Si unus accusatur de percussione cum sanguinis effusione … Consilium ccxxiii.’
228. h1v ‘Computatio graduum secundum ius civile que est vera quoad punitionem maleficiorum et quo ... Consilium ccxxiiii.’
229. h2r ‘Si clericus non incedens in habitu clericali condemnatur fuit de crimine vel … Consilium ccxxv.’
230. h2r ‘Si comune vendat gabellam pro certo precio uni et statuto ipsius cavetur … Consilium ccxxvi.’
231. h2r ‘Constitutio facta capitano patrimonii [sic] vel a preside quod castrum vel villa … Consilium ccxxvii.’’
232. h2v ‘Si inquisitio vel accusatio est formata contra unum de percussione … Consilium ccxxviii.’
233. h2v ‘An appellatione filiorum in statutis comprehendatur filius naturalis tamen … [Consilium ccxxix.]’
234. h3r ‘A quo tempore currit tempus laudi quo mandetur quod infra xv dies … Consilium ccxxx.’
235. h3r ‘Rector parrochialis ecclesie non potest etiam pro suis necessitatibus et debitis … Consilium ccxxxi.’
236. h3r ‘De l. cum antiquioribus C. de iure deli. an scientia patris scilicet quod hereditas si delata ad filiam … Consilium ccxxxii.’
237. h3v ‘Si statuto cavetur quod prestans auxillium [sic] ad delictum puniatur … Consilium ccxxxiii.’
238. h3v ‘An obmissio inventarii privet Trebellianica sicut Falcidia. ... Consilium ccxxxiiii.’
239. h4r ‘Si in testamento preteritus posthumus et substituitur extraneus aliis filiis cum clausula ... Consilium ccxxxv.’
240. h4r ‘An promittens sub certa pena quod Berta contrahat matrimonium cum aliquo ... Consilium ccxxxvi.’
241. h4r ‘Si mater dotans filiam stipulatur sibi dotem restitui soluto matrimonio ... Consilium ccxxxvii.’
242. h4v ‘Testamentum occulti excomunicati valet publici non ... Consilium ccxxxviii.’
243. h4v ‘An teneatur reddendo rationem tutor consignare pupillo res descriptas in inventario. Consilium ccxxxix.’
244. h4v ‘Ad hoc ut heres incidat in penam propter non soluta legata requiritur quod fuit interpellatus. Consilium ccxl.’
245. h5r ‘Dixit testator si filius meus decesserit sine filiis talem substituo et volo quod ad ipsum … Consilium ccxli.’
246. h5r ‘Consilium ccxlii. [P]rout supra scriptum est et consultum in primo ceteris aliis dubiis idem dico et consulo ego Bar. de Saxoferrato. ...’
247. h5r [Editorial note.] ‘Hic erat duplicatum consilium numero tali videlicet cclxiii.’
248. h5r ‘Si pater substituit filio suo per hec verba si decesserit in pupillari vel postea … Consilium ccxliiii.’
249. h6r ‘Si pater habens tres filios instituit eos heredes et substituit ... Consilium ccxlv.’
250. h6r ‘Questio Bartoli.’ Incipit: ‘‘[A]dunantia generalis comunis Perusii concessit prioribus potestatem et baliam ad certum tempus ...’ h6v Explicit: ‘... Nam ille contrahens contraxit cum prioribus contemplatione comunis habito solum respectu ad officium prioratus quod erat insufficiens certe commune obligabitur per dictam legem et per omnes leges et rationes pro hac parte allegatas. Bar.’
251. h6v Bartolus de Saxoferrato: Consilia. [Editorial close.] ‘Expliciunt Consilia domini Barrtholi de Saxoferrato legum docto. excellentissimi quorum numero sun[t] clxv [i.e. ccxlv] prout superius continentur. etc.’
252. hh1r Bernardinus de Landriano: [Additiones ad Bartoli Consilia.] Incipit: ‘Additio Consi. i. Et si vanum sit solem facibus illustrare... Anto. de Bu[trio] in c. ecclesia sancte Marie de consti. Bernardinus Landrianus.’ hh5v Explicit: ‘... superioribus cc. et ccvi. Ber[nardinus] Landri[anus]. Additio Consi. ccxxxviii. Addite predictis plene Ang[eli] consilio x incipiente Dei nomine in causa predicta.’ ‘Laus omnipotenti Deo. Finis.’ [This quire is not listed in the final register and is not always present: missing in BSB copy.]
253. i1r Bartolus de Saxoferrato: Quaestiones. ‘He sunt auree questiones disputate per Bartolum de Saxoferrato.’ k10v
254. i1r Bartolus de Saxoferrato: [Quaestio 1.] Incipit: ‘[L]ucane civitatis statuto cavetur quod ...’ i3r Explicit: ‘Disputata fuit supradicta q. per me Bar. de Saxoferrato minimum inter legum doc. actu ff. novum legentem in nobili atque regia civitate Pisarum, sub anno Domini M.C|CCC.xlii [!] die xii. mensis februarii.’ [Dated: Pisa 12 February 1442, meaning 1342: the mistake likely caused by the changing of line.]
255. i3r Bartolus de Saxoferrato: [Quaestio 2.] Incipit: ‘[P]isane civitatis consilium decrevit quod in omnibus litibus vel questionibus ...’ i4v Explicit: ‘... quam voluntarius et ita facit pro determinatione nostra Bar. Disputata fuit per Bar. de Saxoferrato minimum inter legum doctores in regia ac nobelissima [sic] civitate Pisarum circa annos Domini M.CCC.xl. die xv. mensis ianuarii.’ [Dated: Pisa 12 February 1340.]
256. i4v Bartolus de Saxoferrato: [Quaestio 3.]: Incipit: ‘Perusie civitatis statuto cavetur quod si filiusfamilias commiserit maleficium ...’ i5v Explicit: ‘... Ad contraria ex predictis de facili apparet responsio. Disputata fuit hec questio per me Bartolum de Saxoferrato minimum legum doctorem in felici civitate Perusii anno Domini M.CCC.xliiii, xvii mensis Ianuarii me tunc ibi ff. Vetus ordinarie legente.’ Explicit: ‘[Signed and dated: Perugia, 17 Jan 1344.]’
257. i4v Bartolus de Saxoferrato: [Quaestio 4.]: Incipit: ‘[P]ublicanus quidam emit communi Perusii [sic] pedagium et omnes fructus et usuffructus [sic] redditus et proventus qui percipientur et percipi poterunt per ipsum publicanum ...’ i7r Explicit: ‘... ea lege § locavi et ff. de acquir. pos. l. si quis ante circa finem. Disputata fuit hec questio per me Bart. de Saxoferrato minumum legum doctorem.’
258. i7r Bartolus de Saxoferrato: [Quaestio 5.]: Incipit: ‘[A]dunantia generalis communis Perusii concessit prioribus potestatem et baliam ad certum tempus disponendi et ordinandi contrahendi et commune obligandi …’ i7v Explicit: ‘‘… quam intendo facere de l. si post mortem ff. quando ex fac. tuto etcetera. Disputata fuit hec questio per Bar. de Saxoferrato minimum inter legum doc.’
259. i7v Bartolus de Saxoferrato: [Quaestio 6.]: Incipit: ‘[L]apus fuit captus et in carceribus positus auctoritate iudicis indebite et iniuste …’ k1r Explicit: ‘… fuit vis compulsiva ut dixi in solutione questionis. Disputata fuit hec questio per me Bar. de Saxoferrato minimum inter legum doc.’
260. k1r Bartolus de Saxoferrato: [Quaestio 7.]: Incipit: ‘[M]ulier habens magnum patrimonium nupsit viro nulla dotis habita mentione …’ k2r Explicit: ‘… sic dico quod ex patientia longi temporis titulus non presumitur. Disputata per dominum Bar. de Saxoferrato egregium legum doctorem ff. Vetus legentem in augusta civitate Perusii, anno Domini M.CCC.xliii. die xxi. mensis decembris.’
261. m1r Bartolus de Saxoferrato: [Titulus] ‘Incipit Tractatus Bar. de Saxoferrato qui sua sententia leges illuminavit. Et primo super Consti. Extravaganti ad reprimendum quam suis glosis decoravi et xi. Sequitur Quomodo in lese maiestatis crimine procedatur.’ u9v Explicit: ‘... [Tractatus De publicatione testium] ... sed pone ecce iudex. Finis.’
262. u10r [Table of contents] ‘Sequitur tabula huius voluminis’ Incipit: ‘Primo habetis Consilia excellentissimi legum doc. domini Bar. de Saxoferrato quorum in numero sunt ccxlv. prout in principio huius voluminis continentur secundum ordinem. Secundo habetis Disputationes eiusdem prout post consilia reperietis in eodem volumine secundum ordinem. Tertio habetis Tractatus eiusdem prout post disputationes reperietis in eodem volumine secundum ordinem infrascriptum ...’ Colophon: ‘Finis Consiliorum Disputationum necnon Tractatuum domini Bar. de Saxoferato [sic] legum doc. excellentissimi impressorum Venetiis per Bernardinum Benalium Bergomensem. Anno Domini M.cccc.lxxxvii. die xxv. Februarii.’

Imprint:

Venice [Georgius Arrivabenus and] Bernardinus Benalius f° 25 Feb. 1487/88

Collation:

a¹⁰ b⁸ c⁶ d-f⁸ g-h⁶; hh⁶; i⁸ k¹⁰; m-q⁸ [r]12; r-t8 u10. [r2 signed [r]. 170 ll. (blank hh6 and [r]12). Woodcuts, 39 (numbered [I]II-XXXIX) (aver. meas. 70/80x190): q2v, q3r (2), q3v (3), q4r (3), q4v (3), q5r (3), q5v (3), q6r (2), q6v (2), [r1r] (2), [r1v] (2), [r2r] (2), [r2v] (3), [r3r] (2), [r3v] (2), [r4r] (2), [r4v] (2).

References:

Source: BSB-Ink B-124 (digitized copy: urn:nbn:de:bvb:12-bsb00046095-4); Perugia C (INC 443); Freiburg UB (Ink2° P1019be) ISTC: ib00212500 GW 3541. Sack 490; record created by A. Panzanelli